Pierwsza wzmianka pisemna o Ilavie znajduje się w zapisie poborcy podatków Kurii Papieskiej (t.zw. vegesty) z lat 1332 - 1337. Kolejne, pośrednie informacje pisemne o mieście zawiera rocznik statystyczny diecezji Nitrzańskiej. Z tego źródła dowiadujemy się, iż już w 1200 roku na terenie Ilavy znajdowała się plebania rzymskokatolicka. Na początku XV wieku miasto przeżywało okres rozkwitu gospodarczego, kiedy otrzymało przywilej organizowania dwóch targów rocznie. Cechy jako ważne ośrodki produkcji gospodarczej na płaszczyźnie lokalnej odnotowały szybki rozwój w XVII wieku. Wówczas nastąpił proces zróżnicowania i specjalizacji poszczególnych rzemiosł.

ZABYTKI

Monumentalną budową miasta stanowi Zamek Ilavski, w którym w połowie XIX wieku umieszczono zakład karny. W zmodyfikowanej postaci funkcjonuje on do dnia dzisiejszego. Z kolejnych zabytków przytoczyć należy Ilavską dzwonnicę kościelną lub Kościół rzymskokatolicki Wszystkich Świętych - Kościół Trynitarzy. W Muzeum Miejskim można odwiedzić ekspozycję etnograficzną i przyrodniczą, przedstawiającą historię miasta. 

PROPOZYCJE WYCIECZEK

Ulubionym miejscem wypoczynkowym Ilavy i okolic są działki i chałupy w rejonie Doliny Iliavčanskiej - Lašteky, Ďuriháj, Iliavka–Záštepy, dolina Potoka Porubskiego (Porubský potok). Oznakowany szlak turystyczny prowadzi przez dolinę potoku na szczyt Vápeč, który zalicza się do najbardziej atrakcyjnych miejsc Gór Strażowskich (Strážovské vrchy).