Żylina (Žilina)

Lokalizacja: Žilinský kraj, okres Žilina, Žilina

GPS: N49°13'18'' E18°44'31''

ŻYLINA (ŽILINA) jest metropolią północno-zachodniej części Słowacji i jest miastem położonym u zbiegu trzech rzek - Wagu (Váh), Kysuce i Rajčianky. Żylina jest także czwartym co do wielkości miastem Republiki Słowackiej. Jest ona siedzibą władz Województwa Żylińskiego (ŽSK) i jest bramą wejściową do Regionu Horné Považie.

ŻYLINA (85 655 mieszkańców) w chwili obecnej przeżywa okres dynamicznego rozwoju gospodarczego, do których przyczyniły się inwestycje w przemyśle samochodowym - KIA Motors Slovakia. Jednakże miasto nie jest li tylko ośrodkiem specjalizującym się w produkcji samochodów, ale również jest, wraz z regionem Horné Považie, atrakcyjną destynacją turystyczną. W mieście ma swoją siedzibę Uniwersytet Żyliński oraz od roku 2008 również Żylińska Diecezja. Miasto budzi coraz większe zainteresowanie jako ośrodek turystyki kongresowej i jako centrum konferencyjno-seminaryjne.

HISTORIA

Pierwsza wzmianka na temat obszaru dzisiejszej, współczesnej Żyliny pochodzi z 1208 roku a o mieście wspomina się jako o "terra de Selinan" (ziemia Żylina). W 1321 roku król Karol Robert z Anjou nadał miastu przywileje i uprawnienia gospodarcze.

Do najcenniejszych zabytków narodowej historii Słowaków należy dokument wydany przez króla Ludwika I Wielkiego w 1381 roku „Privilegium pro Slavis Solnensis". Wspomniany dokument - przywilej miał zabezpieczyć żylińskim mieszczanom narodowości słowackiej równy udział (tzw. parytet) w Radzie Miejskiej Żyliny. Albowiem mający przewagę liczebną słowaccy mieszczanie prowadzili długotrwały spór z niemiecką częścią mieszkańców Żyliny o równoprawny i nieskrępowany udział w posiedzeniach Rady Miejskiej.

Również Żylińska Księga Miejska jest szczególnie istotnym dokumentem pod względem archiwalnym, prawnym i językowym i zalicza się ją do dokumentów mających znaczenie ogólnoeuropejskie. Początki Żylińskiej Księgi Miejskiej sięgają roku 1378. Tę unikalną księgę historycy uznają za nadzwyczajnie cenny zabytek piśmiennictwa. Znajduje się w niej najstarsza na terytorium Słowacji pisemna inskrypcja w języku słowackim.

Do ekonomicznego rozwoju miasta doszło pod koniec XIX wieku w wyniku wybudowania linii kolei żelaznej koszycko-bogumińskiej (Košice-Bohumín) oraz linii żylińsko-bratysławskiej (Žilina – Bratislava) i żylińsko-rajeckiej (Žilina – Rajec). Miasto stało się wówczas ważnym węzłem komunikacyjnym, zyskując istotny impuls do rozwoju przemysłowego i dla szybkiego wzrostu liczby mieszkańców. Dalszy rozwój miasta miał miejsce po roku 1990.

ZABYTKI

Zabytki znajdujące się w historycznym centrum miasta są częścią rezerwatu zabytkowego.

Architektoniczną dominantą miasta jest barokowy Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła z dwiema wieżami oraz Klasztor Kapucynów z połowy XVIII wieku. Stoją one na kwadratowym Rynku Mariańskim z typowymi arkadami. Stary Ratusz Miejski na rogu Rynku wielokrotnie przebudowywano, przy czym kształt obecny nadano mu w 1890 roku.

Kościół Najświętszej Trójcy (Kościół Katedralny) został wybudowany około 1400 roku w miejscu, gdzie w XIII wieku stał zamek. Wznosząca się obok Wieża Buriana jest jedną z najstarszych dzwonnic renesansowych na Słowacji. Jest to wolno stojąca dzwonnica i z tego względu przypomina włoskie dzwonnice miejskie (tzw. kampanile).

Kościół św. Stefana Króla w dzielnicy miejskiej Dolné Rudiny jest najstarszym zabytkiem architektonicznym na obszarze Żyliny. Powstanie tej późnoromańskiej świątyni datuje się na XIII stulecie. Do nadzwyczajnie cennych należy przede wszystkim jego wystrój wewnętrzny.

Na północnym krańcu Żyliny góruje Zamek Budatín z unikalną ekspozycją druciarstwa rzemieślniczego, jedyną swojego rodzaju na świecie. Do roku 2013 na Zamku będą prowadzone prace remontowo-konserwatorskie.

Autor: TIK mesta Žilina

Źródło: Vydavateľstvo Dajama, TIK mesta Žilina