W kaplicy maryjnej wzniesionej w stylu barokowym przy Bazylike św. Mikołaja w Trnawie, którą zbudowano w latach 1739 – 1741 na zlecenie arcybiskupa Emeryka (Imricha) Esterházy'ego, znajduje się obraz miłosierdzia Panny Marii Trnawskiej.
Panna Maria Trnawska jest kopią obrazu z Kościoła św. Aleksego i św. Bonifacego w Rzymie. Zgodnie z legendą św. Aleksy wyjechał z Rzymu do Syrii, gdzie żył jako pustelnik. Po kilku latach wrócił do Rzymu z obrazem Panny Marii i zamieszkał pod schodami domu swoich rodziców. Dopiero po śmierci Aleksego, jego rodzice dowiedzieli się, iż był on ich synem. Z ich inicjatywy zbudowano w tym miejscu kaplicę zdobioną malowidłem ściennym. Później nad grobem św. Aleksego wzniesiono kościół.
Można przypuszczać, że kopię obrazu, która znajduje się w Trnawie polecił wykonać późniejszy kardynał Franciszek Forgách (František Forgáč) w czasie swoich studiów. Po jego powrocie do Królestwa Węgier obraz zgodnie z jego życzeniem umieszczono w Bazylike św. Mikołaja.
W 1663 roku na obrazie pojawiły się krwawe łzy. W tym czasie Węgry były zagrożone ciągłymi najazdami wojsk tureckich które, między innymi plądrowały także okolice miasta Trnawy, jednak samego miasta nie zaatakowały. Łzy pojawiły się na obrazie trzykrotnie, podczas wojny kuruckiej w 1708 roku - a mianowicie 5 lipca, 10 i 11 sierpnia. Wówczas powołano komisję, która miała wyjaśnić tajemnicę "łzawiącego" obrazu. Po przeprowadzeniu śledztwa arcybiskup ostrzyhomski Krystian August zalecił z dniem 19 grudnia 1708 roku,aby publicznie oddawano cześć obrazowi Panny Marii Trnawskiej. W 1710 roku grasowała dżuma w Trnawie i okolicy. Kiedy zawiodły wszystkie znane wówczas sposoby zwalczania epidemii, bezradni ludzie, w tym władze miasta szukali schronienia u Panny Marii. Po poście i uroczystym zaprzysiężeniu wszyscy zgromadzeni obywatele miasta zobowiązali się do świętowania święta Ofiarowania Panny Marii i odprawiania świętej mszy przed obrazem miłosierdzia Panny Marii. Sporządzili urzędowy dokument, który upamiętniał to wydarzenie. Modlili się, pościli a 21 listopada 1710 roku, w dzień święta Ofiarowania Panny Marii, urządzili procesję z obrazem po ulicach miasta. Tego dnia, dżuma jakimś cudem skończyła się.
W późniejszym okresie oddawanie czci Pannie Marii przechodziło wzloty i upadki. Po latach spadającego zainteresowania publiczne oddawanie czci na nowo odżyło w latach czterdziestych XX wieku a powstała wówczas nowa tradycja Nowenny. Dziś przed obraz miłosierdzia przychodzą wierzący by modlić się za wyproszenie łask i podziękować za ich otrzymanie.
Źródło: Mesto Trnava
