„Niebieskie oczy” słowackich gór

Jeziora tatrzańskie, po góralsku stawy, nazywane są po słowacku plesami (pleso – inaczej morskie oko). Są one "oczami" Tatr i wraz z tatrzańskimi szczytami tworzą niepowtarzalny krajobraz. Każdy ze stawów potrafi oczarować zwiedzających specyficznym kolorem, który zależy od jego położenia i cienia rzucanego przez pobliskie góry.

Słowackie jeziora są głównie pochodzenia polodowcowego, przy czym prawie wszystkie leżą w Tatrach. Są pozostałościami z okresu ostatniej epoki lodowej, podczas której woda z topniejących lodowców wypełniła znajdujące się na powierzchni zagłębienia. Tylko w Tatrach Wysokich można ich naliczyć około 100. Największym (20 ha) i najgłębszym (53 m) jest Wielki Hińczowy Staw (Veľké Hincovo pleso).

Wskutek nierównomiernego i intensywnego oddziaływania lodowców powstały w Tatrach wodospady. Największym z nich jest Wodospad nazwie Pośrednia Niewcyrska Siklawa (Kmeťov vodopad) w dolinie Niewcyrka. Jego poszczególne progi osiągają wysokość około 80 m. Liczne wodospady są wielostopniowe a ich kaskady stanowią atrakcją w wielu dolinach.

Najbardziej znanymi są Wodospady Zimnego Potoku (Vodopády Studeného potoka), będące jednocześnie jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w słowackiej części Tatr. Tworzą skomplikowany system wielostopniowych kaskad. Z mostu leżącego na Tatrzańskiej Magistrali rozpościera się piękny widok na górną część Wodospadu Olbrzymiego (Obrovský vodopád). Spieniona do białości woda spada parowem pomiędzy dwiema skałami do przepaści o głębokości 20 m. Niższy Wodospad Potrójny (Trojitý vodopád), w języku węgierskim i niemieckim nosi poetyczną nazwę, którą by można przełożyć jako "wodospad artystów". Jest dość dobrze ukryty w lesie, więc turyści go z rzadka odwiedzają. Pod miejscem, gdzie łączą się wody Wielkiego i Małego Zimnego Potoku znajdują się dalsze cztery wodospady. Najwyższym z nich jest kaskada Wodospadu Małego (Malý vodopád). Na wysokości 1 247 m n. p. m. leży Wodospad Ukryty (Skrytý vodopád). Pod nim na wysokości 1 226 m n. p. m. znajduje się dolna część kaskad Wodospadu Wielkiego (Veľký vodopád). Jego najwyższa kaskada mierzy 13 m. Oprócz Tatr piękne wodospady można odnaleźć również w innych słowackich pasmach górskich – np. Słowackim Raju (Slovenský raj).

Osobliwością słowackich wód jest słynny Gejzer Herlański, który wypływa z ziemi w dawnym uzdrowisku Herlany (Herľany) w Słowacji Wschodniej. W przedziałach czasowych od 20 do 30 minut wytryskuje z niego woda do wysokości osiągającej 20 m. Ponieważ to unikalne zjawisko przyrody ma miejsce w zasadzie co drugi dzień, o przewidywanym czasie najbliższej erupcji należy się informować telefonicznie w Herlanach.

Autor: Marián Ondrišík