Muzeum Podpolianskie w Detvie, założone przez miasto Detva 1 lutego 1994 roku. Jego głównym zadaniem jest badanie, gromadzenie, dokumentowanie, fachowe opracowywanie i ochrona materialnych oraz duchowych artefaktów z regionu Podpolianskie.
Szczególną uwagę poświęca tradycyjnym wartościom i historii tego regionu. Pierwsze pomysły na powstanie muzeum sięgają okresu międzywojennego, ale rzeczywiste podstawy muzeum zostały ustanowione po 1989 roku. Podstawy zbiorów muzealnych powstały w latach 90-tych dzięki entuzjazmowi pracowników i mieszkańców, którzy zgromadzili cenne przedmioty związane z kulturą ludową. Na dzień 31 grudnia 2023 roku muzeum zarządza 6 714 obiektami, podzielonymi na zbiory etnograficzne, historyczne i archeologiczne. Najważniejszą częścią jest zbiór etnograficzny, który składa się z przedmiotów zdobytych w drodze zakupu, darowizny, zbierania lub przekazania znalezisk archeologicznych.
Muzeum od 2008 roku jest częścią Centrum Kultury Andreja Sládkoviča w Detvie, jednak pozostaje pod zarządem miasta Detva. Od 2014 roku mieści się w budynku dawnego Urzędu Gminy na Námestí SNP 1. Oferuje dwa stałe eksponaty i dwie wystawy czasowe, a także organizuje różne wystawy tymczasowe w ciągu roku. Na dziedzińcu muzeum utworzono kameralną ekspozycję drewnianych krzyży, które prezentują różnorodność zbiorów.
W holu muzeum znajduje się odrestaurowany drewniany słup braci Fekiačów z lat 30. XX wieku oraz starożytny 5-metrowy krzyż przydrożny z Hriňowej, datowany na lata 1848–1864, jeden z najstarszych drewnianych krzyży w regionie. Muzeum organizuje również wydarzenia kulturalno-edukacyjne, wykłady, seminaria, warsztaty twórcze i inne aktywności dla wszystkich grup wiekowych.
Stałe wystawy:
Słowackie instrumenty muzyczne ludowe (Instrumentum Excellens FSP Detva 2001 – 2020) Ta wystawa prezentuje ludowe instrumenty muzyczne z prestiżowego ogólnokrajowego konkursu producentów „Instrumentum Excellens”, który odbył się w Detvie w latach 2001–2010 oraz 2017–2019. Wystawa, otwarta od 30 listopada 2020 roku, jest interaktywna i edukacyjna, przyciągająca nowoczesnym rozwiązaniem graficznym.
„Ovce moje, ovce... Kultura wołoská w Podpolianskie” (2009) Ta wystawa koncentruje się na tradycjach wołoskich, pasterstwie i produkcji bryndzy w regionie Podpolianskie. Zawiera również historię rodziny Vagačów i powstanie pierwszej bryndziarni na Słowacji w 1787 roku. W 2012 roku została wzbogacona o interaktywną replikę bacówki.
Wystawy stałe:
Detva w kontekście dóbr Vígľaš (2012) Wystawa oferuje przegląd historii Detvy i dóbr Vígľaš, w tym architektoniczne zmiany zamku Vígľaš i ważne wydarzenia historyczne Detvy.
Z Detvy nad morze... Július Juraj Thurzo, pierwszy słowacki kapitan morski (2015) Ta wystawa dokumentuje życie i karierę Júliusa Juraja Thurzo, pierwszego słowackiego kapitana morskiego, pochodzącego z Detvy.
Drewniane rzeźbione krzyże (2021) Kameralna ekspozycja na dziedzińcu muzeum prezentuje zbiór autentycznych detviańskich drewnianych krzyży z cmentarza w Detvie, w tym te z tradycyjnym podpolianskim zdobieniem.
Źródło: Podpolianske múzeum Detva, MsÚ Detva
