Pierwotnie renesansowa budowla Muzeum Podjaworzyńskiego (Podjavorinské múzeum) oferuje, poza ekspozycją krajoznawczo-historyczną poświęconą miejscowości Nové Mesto i okolicy, również wystawy prezentujące kulturę ludową i tradycje tego regionu a także dzieje cechów rzemieślniczych.
Muzeum Podjaworzyńskie powstało w 1950 roku. Od początku lat 70-tych stanowi wyspecjalizowaną placówkę Muzeum Trenczyńskiego (Trenčianske múzeum), która zajmuje się badaniami o charakterze historyczno-krajoznawczym a koncentruje swoje badania przede wszystkim wokół historii literatury. Siedziba Muzeum mieści się w pierwotnie renesansowej kamiennicy, przebudowanej w stylu barokowym w XVII wieku a noszącej nazwę Dom Gilány'ego, potocznie nazywanej "Gilániovec" od nazwiska jednego z jej byłych właścicieli.
W pomieszczeniach Muzeum zainstalowano ekspozycję krajoznawczą poświęconą dziejom, kulturze i tradycjom miejscowości Nové Mesto i jego okolicy. Podzielono ją na poszczególne części: archeologia, historia, etnografia i dzieje cechów rzemieślniczych w Nowym Mieście i jego okolicy. W odrębnej części ekspozycji zwiedzający mają okazję zapoznać się z bogatą historią instytucji kościelnych regionu.
Kulturę ludową regionu Nove Mesto dokumentuje wystawa "Izba wiejska". Dekoracja i kształty wystawionej tu ceramiki mają swoje korzenie w tradycjach dawnych habańskich warsztatów ceramicznych. Miejscowa ceramika stanowi zarazem samodzielny fenomen twórczości regionalnej. Ulubionym rodzajem dekoracji wnętrz domów ludowych stanowiły aż do początku obecnego stulecia malowidła szklane o tematyce sakralnej (tzw. malarstwo na szkle).
Unikalnym przykładem gotyckiego typu tzw. "Pięknej Madonny" jest Madonna Koryczańska, nazywana również Madonną "Beckovską". W XIV wieku umieszczono ją w kaplicy Zamku Beckov a dopiero Ctibor II ze Ctoboric podjął decyzję o jej przeniesieniu do odnowionego wówczas kościoła w mieście Nové Mesto nad Váhom. Podczas najazdów wojsk husickich ponownie wróciła ona do Zamku Beckov. W okresie reformacji Madonnę przeniesiono do miejscowości Koričany na Morawach, gdzie znajduje się do dnia dzisiejszego. Zwiedzający Muzeum w Nowym Mieście nad Wagiem mają okazję zobaczyć jej wierną kopię.
Źródło: Trenčianske múzeum
