Starodawne miasto Lewocza (Levoča), leżące na wschodzie regionu Spiszu, jest do słowa kulturalno-historycznym skarbem wśród miast słowackich, z mnóstwem zabytków architektonicznych, związanych ze sławnymi dziejami miasta.
HISTORIA
Spiska Lewocza występuje po raz pierwszy na kartach historii w dokumencie z 1249 roku, pod nazwą „Leucha“. Prosperująca osada, dogodnie położona na szlaku handlowym „Via Magna“, szybko się rozrosła do miasta z wieloma przywilejami. W krótkim czasie Lewocza stała się głównym ośrodkiem niemieckiej kolonizacji na Spiszu, a w 1271 roku stała się stolicą Związku Sasów Spiskich. Dalszy rozwój zmierzał jednak w kierunku osłabienia wpływu tego Związku, co w końcu doprowadziło w 1323 roku do nadania Lewoczy rangi wolnego miasta królewskiego.
Handel był główną siłą napędową rozwoju Lewoczy, stopniowo osiągając wymiar międzynarodowy. Mieszczanie z Lewoczy handlowali z Krakowem, miastami hanzeatyckimi, ba, nawet z Wenecją. Tutejsi rzemieślnicy produkowali nie tylko dla potrzeb własnych, ale zaopatrywali także targi i jarmarki w całch ówczesnych Węgrzech i w Polsce. Nieco później Lewocza stała się jednym z głównych ośrodków renesansu i humanizmu w ówczesnych Węgrzech.
ZABYTKI
Miejski rezerwat zabytkowy Lewocza prezentuje zwarty kompleks cennych zabytków kulturalno-historycznych, ograniczonych stosunkowo dobrze zachowanymi murami obronnymi w kształcie prostokąta.
Rozległy prostokątny rynek jest centrum starodawnej Lewoczy. Stoją tutaj rzymskokatolicki farny Kościół pod wezwaniem św. Jakuba z XIV wieku, będący jedną z najcenniejszych budowli sakralnych na Słowacji. Wysoka smukła wieża kościelna z pierwszej połowy XIX wieku jest najbardziej wyrazistym elementem panoramy miasta.
Niezwykle cennym jest wnętrze kościoła, będąc jedynym w swoim rodzaju muzeum średniowiecznej sztuki sakralnej. Późnogotycki drewniany ołtarz główny św. Jakuba, mierzący 18,6 m wysokości, jest najwyższym tego typu ołtarzem na świecie. Wykonano go z drewna lipowego w latach 1507 – 1517 w pracowni Mistrza Pawła z Lewoczy. Swoją własną podobiznę Mistrz Paweł uwiecznił w jednej z dwunastu rzeźb apostołów wspaniałej kompozycji „Ostatniej Wieczerzy“, umieszczonej u stóp ołtarza.
Z kościołem parafialnym sąsiaduje budynek dawnego Ratusza Lewoczskiego z arkadami, wzniesionego po pożarze w 1550 roku. Należy on do szczytowych osiągnięć świeckiej renesansowej architektury na Słowacji.
Na rynku znajduje się także tzw. klatka hańby z XVI wieku, wykorzystywana w przeszłości do publicznego piętnowania winnych przekroczeń prawa. Rynek otacza ponad 50 godnych uwagi kamienic mieszczańskich i patrycjuszowskich. Większość z nich znana jest pod nazwami pochodzącymi od nazwisk dawnych właścicieli. Już na pierwszy rzut oka odwiedzających zainteresuje szczególnie renesansowy Dom Thurzy, który neorenesansową sgrafitową fasadę otrzymał w 1904 roku.
MIEJSCE PIELGRZYMEK
Wysoko nad miastem wznosi się Góra Mariańska (781 m n. p. m.). Co roku na początku lipca Lewocza staje się miejscem największego na Słowacji spotkania pielgrzymów. Dziesiątki tysięcy wiernych, długimi rzędami wspinają się na górę, aby wspólnie oddać cześć Matce Boskiej podczas uroczystości odprawianych w neogotyckim Kościele Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny z początku XX wieku. W 1470 roku pierwotną kapliczkę pielgrzymów przebudowano na kościółek gotycki. We wnętrzu nowej świątyni umieszczoną wspaniałą figurę Marii Panny, która po dziś dzień jest centralnym punktem maryjnych pielgrzymek do Lewoczy.
Od 2009 roku miasto Lewocza zostało wpisane do Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Źródło: Vydavateľstvo Dajama
