Centrum dolnego dorzecza rzeki Hron, zwanego Pohronie i zachodniej części dorzecza rzeki Ipel, zwanego Poiplie jest miasto powiatowe LEWICE (LEVICE), leżące tuż obok starodawnego Zamku Lewickiego - dominanty miasta.
LEWICE (36 500 mieszkańców) są obecnie nowoczesnym miastem, orientującym się przede wszystkim na przemysł spożywczy, tętniącym w ciągu roku aktywnym życiem społeczno-kulturalnym. Najczęściej odwiedzanymi imprezami są czerwcowe Lewicki Festiwal Zamkowy (Levické hradné slávnosti) oraz tradycyjny październikowy Jarmark Lewicki (Levický jarmok).
DZIEJE
Pierwsza pisemna wzmianka o Lewicach pochodzi z 1156 roku. O dalszych losach miasta, ściśle związanego z istnieniem Zamku Lewickiego można się dowiedzieć dopiero z dokumentu datowanego na 1318 rok. Rozrastające się Nowe Lewice należały do Zamku Lewickiego i już od 1388 roku miały prawo do organizowania targów i wybierania myta. Od 1615 roku, oprócz dwóch targów w tygodniu, organizowano także wielkie jarmarki rocznicowe.
ZABYTKI
Najcenniejszą dominantą miasta jest Zamek Lewicki z końca XIII wieku. Dni świetności Zamku Lewickiego przypominają nie tylko jego zakonserwowane ruiny, ale także trochę młodsza twierdza Zamku Dolnego znana pod nazwą „Dobóvsky pałac“.
W chwili obecnej w areale zamkowym mieści się Muzeum Tekowa, w którym zgromadzono zbiory archeologiczne, historyczne, etnograficzne, patriotyczne i przyrodnicze, dotyczące bliższej i dalszej okolicy.
Kolejnymi godnymi uwagi zabytkami miasta są ponad stuletnie gmachy wzniesione w okolicy placu Námestie hrdinov (dom Klainov dom, Urząd Miasta – kiedyś ratusz, dwór Kalvínsky dvor, Jozefčekov dom, Knappov dom, Meštiansky dom, Hotel Lev a nad placem wznosi się siedziba byłego Instytutu Nauczycielskiego (Učiteľský ústav). Szczególne znaczenie pod względem zabytkowym ma również Młyn Schoellera (Schoellerov mlyn). W niedawnej przeszłości odnowiono obiekt sakralny Kalwarii, z którego jest przepiękny widok na centrum miasta, zamek i okolice miasta. Wśród innych zabytków sakralnych wymienić należy Kościół św. Michała Archanioła, Kościół rzymskokatolicki św. Józefa, Kościół Kalwinów i Synagogę.
PROPOZYCJE WYCIECZEK
Przyjemnym miejscem do wypoczynku jest bez wątpienia Ośrodek wypoczynkowy Margita-Ilona, który znajduje się w dzielnicy Kalinčiakovo. Miłośnicy turystyki nie będą zawiedzeni wycieczką do Doliny Horšianskej (Narodowy Rezerwat Natury). W tym rezerwacie można znależć romantyczne zakątki i wysokie 20-3o m ściany skalne. Warto też odwiedzić filie Muzeum Tekowskiego - Kompleks wyciosanych w skale tufowej pomieszczeń mieszkalnych w Brhlovce, Młyn wodny w Bohuniceh lub Izbę Pamięci Franza Schuberta w Želiezovcach.
Źródło: Vydavateľstvo Dajama, Mestský úrad Levice
