Drugie pod względem wielkości słowackie miasto KOSZYCE (KOŠICE) są nie tylko centrum Słowacji Wschodniej, ale także sercem regionu Karpat Wschodnich, łącząc w sobie cechy charakterystyczne dla wielu narodów i narodowości.

HISTORIA

Średniowieczne miasto Koszyce powstało w przybliżeniu w połowie drogi między opactwem a zamkiem. Jego pisemnie potwierdzona historia sięga aż do 1230 roku. W pierwszych dokumentach wspomina się je pod nazwą „Villa Cassa“, z którego powstały kolejne nazwy: łacińska „Cassovia“, niemieckie „Kaschau“, węgierska „Kassa“, i w końcu także słowackie „Košice“.

W 1342 roku miasto uzyskało rangę wolnego miasta królewskiego. Dzień 7 maja 1369 roku jest bardzo ważną datą dla miasta Koszyc. Otóż tego dnia, w Koszycach, jako w pierwszym mieście w Europie, ujrzał światło dzienne dokument, sygnowany przez króla, nadający miastu herb. Aż do czasów współczesnych dzień ten jest obchodzony jako „Dzień miasta Koszyce“. W XV wieku Koszyce, liczące wówczas siedem tysięcy mieszkańców, były drugim pod względem wielkości miastem ówczesnych Węgier (pierwsza była Buda / Budín/ a trzecia Bratysława).

Koszyce uległy radykalnym zmianom w XX wieku, przy czym zmiany te miały do znacznej miary charakter polityczny. Przede wszystkim miasto stawało się integralną częścią nowych organizmów państwowych. Ostatniego dnia 1918 roku stały się częścią Republiki Czechosłowackiej, z kolei w 1938 roku je na ponad sześć lat włączyły do swojego terytorium Węgry rządzone przez Hortyego.

W kwietniu 1945 roku w Koszycach po raz pierwszy na terenie ojczyźnianym zebrał się rząd czechosłowacki. Wynikiem tego posiedzenia był dokument znany jako Koszycki Program Rządowy, określający powojenny kształt wolnej republiki.

Stopniowo zmianom uległy także dalsze atrybuty Koszyc: jego wielkość, struktura narodowościowa oraz ogólny wygląd. Od końca drugiej wojny światowej do końca XX wieku liczba mieszkańców Koszyc uległa podwojeniu. Dla nowych mieszkańców, napływających głównie z terenów wiejskich, wybudowano całkiem nowe dzielnice mieszkaniowe.

Obecnie większość mieszkańców miasta tworzą Słowacy, mniejszości narodowe reprezentują Węgrzy, Czesi i Romowie. Największym zakładem produkcyjnym w Koszycach, i jednym z największych zakładów na Słowacji, stały się Wschodniosłowackie Huty Żelaza (obecnie U.S.Steel), zbudowane poza południowo-zachodnimi granicami miasta.

ZABYTKI

Prawie wszystkie zabytki Koszyc są skoncentrowane w historycznym centrum miasta, będącym pod względem wielkości powierzchni największym miejskim rezerwatem zabytkowym na Słowacji. Jego centralnym punktem jest wrzecionowaty Rynek Główny, który słusznie uważa się za jeden z najpiękniejszych słowackich rynków. Jest nadzwyczajnie żywą pieszą strefą, otoczoną mnóstwem pięknych zabytkowych budynków. Dominantą miasta i rynku jest gotycka Katedra św. Elżbiety (Dóm sv. Alžbety), który jest największym kościołem na Słowacji a jednocześnie leżącą najdalej na wschód katedrą zachodniego typu w Europie.

Przed północną fasadą katedry wznosi się Wieża Urbana, wybudowana w XIV wieku. Wolno stojąca kapliczka św. Michała, dawna kostnica z końca XIV wieku tworzy wraz z Katedrą św. Elżbiety i Wieżą Urbana zwarty gotycki zabytkowy kompleks.

Miejscem najbardziej tętniących życiem w całym mieście, szczególnie w czasie lata, jest przestrzeń leżąca między teatrem a katedrą. Tworzy ją park wraz z grającą fontanną.

W części południowej rynku można napotkać średniowieczne mury obronne. Po wejściu do podziemi możemy podziwiać zrekonstruowane fundamenty Bramy Dolnej, które są wykorzystywane jako nietradycyjna galeria i sala koncertowa.

Symbolem miasta Koszyce je również Rzeźba Maratończyka. Przypomina ona fakt, że w Koszycach, każdego roku jesienią, jest organizowany Międzynarodowy Maraton Pokoju, jeden z najstarszych na świecie.

Źródło: Vydavateľstvo Dajama