Na Zamku Nitrzańskim znajduje się Katedra biskupia Św. Emerama, która powstała z połączenia budynków trzech świątyń: romańskiego kościoła z XI wieku, pierwotnie gotyckiego tzw. Kościoła Górnego z XIV wieku oraz Kościoła Dolnego z XVII wieku.
Najstarszą zachowaną częścią katedry w Nitrze jest romański Kościół, który powstał prawdopodobnie w XI wieku i ktorego fundamenty, wg. najnowszych przeprowadzonych w tym miejscu badań archeologicznych sięgają IX wieku. Po pożarze w drugiej połowie XIII wieku został on przebudowany, a po zniszczeniu przez wojska Mateusza Czaka Trenczyńskiego w 1317 r. został przyłączony do nowego budynku kościoła gotyckiego. Od tej pory służył jako tzw. zaufane miejsce kapituły, a następnie jako skarbiec klejnotów katedralnych. Dzisiaj, wraz z Górnym i Dolnym kościołem stanowi najcenniejszy obiekt zamkowy – katedrę biskupią - Katedrę Św. Emerama.
Pierwotnie gotycki Górny Kościół zbudowano w latach 1333 - 1335. Trzy wieki później, przez szeroką klatkę schodową, dołączono do niego Dolny Kościół. Dzisiejszy wygląd katedra uzyskała w latach 1710 - 1736, również z tego okresu pochodzi jej wnętrze. Do jego najbardziej cennych zabytków należy główny ołtarz z motywem zdejmowania z krzyża, znajdujący się w Dolnym Kościele – będący dziełem austriackiego rzeźbiarza J. Perneggera a inspirowane malowidłem D. Volterra.
Z inicjatywy nitrzańskiego biskupa Mons. Viliama Judáka, w latach 2007-2013 przebiegają w Katedrze gruntowne prace remontowe. Odrestaurowanie Katedry wiąże się z obchodami 1150 rocznicy przybycia Św. Cyrylego i Św. Metodego na Wielkie Morawy (w 863 r.). Z tego powodu dostęp do niekorych części kościoła może być utrudniony.
Źródło: Vydavateľstvo Dajama, Biskupstvo Nitra
