Jednym z klejnotów Słowacji jest bez wątpienia miasto Bańska Szczawnica (Banská Štiavnica) leżące w środku Gór Szczawnickich (Štiavnicke vrchy). Jego niezaprzeczalne wartości i piękno zaszeregowały go na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
W roku 1735 założono tu najstarszą górniczą szkołę węgierską, którą w roku 1762 podwyższono na Akademię Górniczą – pierwszą wyższą uczelnię swego gatunku w Europie.
Główną dominantą centrum miasta jest Stary Zamek (Starý zámok) znajdujący się na zachód od placu świętej Trójcy (Trojičného námestia). Najstarszym obiektem zamku jest dawny kościół parafialny. Razem z sąsiadującą kaplicą grzebalną wybudowano go w XIII wieku jako trójnawową bazylikę romańską. Dziś Stary Zamek służy jako muzeum. Ciekawymi ekspozycjami są między innymi fajki i tarcze. Na przeciwległym wzgórzu stoi od roku 1571 Nowy Zamek (Nový zámok), który także jest wykorzystywany do celów muzealnych. Znajduje się w nim wystawa walk przeciwtureckich i umożliwia także ładny widok na miasto.
Najwięcej zabytków w Bańskiej Szczawnicy skupia się na przestrzeni między Placem św. Trójcy i Placem Ratuszowym (Trojičné a Radničné námestie). Oba rynki oddziela gotycki Kościół św. Katarzyny (Kostol sv. Kataríny) z końca XV wieku oraz budynek ratusza ze małą wieżą zegarową.
W środku Placu św. Trójcy obstawionego starodawnymi budowlami mieszczańskimi i społecznymi stoi wspaniały Słup św. Trójcy. Największą budowlą placu św. Trójcy jest Dom Hallenbacha (Hallenbachov dom), który pierwotnie służył Sądowi Górniczemu (Banský súd) a później należał do Akademii Górniczej i Leśnej. Następny rozległy budynek społeczny stoi na ulicy Kammerhofskiej. Chodzi o budynek Dworu Komorskiego (tzw. Kammerhof), który powstał w roku 1550 poprzez architektoniczne ujednolicenie kilku domów gotyckich. Dziś jest głównym budynkiem Słowackiego Muzeum Górniczego (Slovenské banské múzeum). Jego najbardziej atrakcyjną ekspozycją jest Muzeum Górnicze w przyrodzie (Banské múzeum v prírode) z możliwością zjeżdżania do podziemi.
Nie można też przeoczyć bańskoszczawnickiej barokowej Kalwarii (Kalvária) – 23 obiektów zlokalizowanych w ślicznej przyrodzie Gór Szczawnickich.
Źródło: Vydavateľstvo DAJAMA
