BAŃSKA BYSTRZYCA (BANSKÁ BYSTRICA), jest szóstym pod względem wielkości miastem Słowacji oraz kulturalnym i gospodarczym centrum Słowacji Środkowej. Ze względu na jej centralne położenie w ramach całej Słowacji jest także siedzibą niektórych instytucji państwowych.
Życie mieszkańców Bańskiej Bystrzycy było nieodłącznie związane ze sławnymi jarmarkami radwańskimi, które szczególnie w przeszłości były doskonałym miejscem przeglądu wyrobów rzemieślniczych z bliższej i dalszej okolicy. W chwili obecnej są również ulubionym miejscem spędzania wolnego czasu okolicznych mieszkańców.
HISTORIA
W średniowieczu region, w którym obecnie leży Bańska Bystrzyca, był doskonałym miejscem do założenia prosperującego miasta, albowiem krzyżowały się tutaj dwa ważne szlaki handlowe, i dodatkowo w okolicy występowały bogate złoża rud. Głównym źródłem dochodów średniowiecznego miasta było górnictwo. Bańska Bystrzyca była jednym z trzech najbogatszych środkowo-słowackich miast górniczych.
W XVIII wieku uległa zmianie struktura gospodarki Bańskiej Bystrzycy. Wydobycie rudy miedzi zostało zastąpione wydobyciem i przeróbką rudy żelaza. W połowie XX wieku Bańska Bystrzyca w sposób znaczący zapisała się w historii świata. To tutaj w sierpniu 1944 roku wybuchło Słowackie Powstanie Narodowe, będąc jego głównym ośrodkiem. Było ono drugim pod względem wielkości, po jugosłowiańskiej wojnie partyzanckiej, ogólnonarodowym powstaniem przeciwko faszyzmowi podczas drugiej wojny światowej.
Dziś tamte wydarzenia przypomina Pomnik SNP (Słowackiego Powstania Narodowego) w kształcie pękniętego serca oraz plenerowe muzeum wojskowe w parku nieopodal centrum miasta. Druga połowa XX wieku przyniosła wielkie zmiany. Miasto rozrosło się, stając się nowoczesną metropolią i szóstym pod względem wielkości miastem Słowacji.
ZABYTKI
Zabytki znajdujące się w historycznym centrum miasta wchodzą w skład miejskiego rezerwatu zabytkowego.
Dumą Bańskiej Bystrzycy jest centralny Plac SNP,
przekształcony w pieszą strefę o niepowtarzalnej atmosferze, której
można miastu tylko pozazdrościć. Najpiękniejszy widok na różnokolorowy
główny plac miasta rozpościera się ze smukłej Wieży Zegarowej. Wybudowano ją w 1552 roku jako część miejskiego więzienia. Najpiękniejszym budynkiem południowej części Placu jest Dom Thurzy - obecnie muzeum.
Kilka starodawnych budynków na Placu Stefana Moyzesa tworzyło kiedyś Zamek Miejski. Jego pierwotny wygląd uległ zmianie po usunięciu zasadniczej części murów obronnych, z których zachowało się do dziś około jednej czwartej a z czterech baszt pozostały tylko trzy.
Dominantą architektoniczną Placu jest dawny barbakan z wieżą. W 1255 roku rozpoczęto budowę Kościoła parafialnego pod wezwaniem Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny.
Znajduje się w nim ołtarz św. Barbary, patronki górników, dzieło
Mistrza Pawła z Lewoczy. Do północnej ściany miejskich murów obronnych
dobudowano w 1492 roku drugą zamkową świątynię - Kościół pod wezwaniem św. Krzyża. Spośród pozostałych zabytkowych budynków szczególnie interesujący jest późnogotycki Dom Macieja z 1479 roku i Stary Ratusz z Wieżą wzniesioną około 1500 roku.
Po mieście jeździ zabytkowa kolejka Pretórium – przejażdżka kolejką stanowi wprost idealną formę obejrzenia zabytków historycznych miasta.
Źródło: Vydavateľstvo Dajama
