Osobliwości słowackich łąk i lasów

Słowacka przyroda stanowi wielką atrakcję dla przybywających z bliska i z daleka. Nie tylko dlatego, że ponad jedną trzecią terytorium porastają lasy, ale również i z tego powodu, że na stosunkowo niewielkiej powierzchni znaleźć można wiele różnorodnych gatunków roślin i drzewostanów, z których większość to światowe unikaty.


Las jest wielkim bogactwem naturalnym Słowacji, zajmuje więcej niż 40 % całkowitej powierzchni. Bardziej zalesione w Europie są jedynie Szwecja i Austria.


Ze względu na zróżnicowane warunki ekologiczne Słowacja jest bardzo bogata we florę i faunę. Występuje tutaj około 2400 oryginalnych gatunków roślin naczyniowych oraz wiele gatunków wodorostów, grzybów, mchów czy porostów, czyli więcej niż np. na powierzchni sześć razy większej Polski. Liczne gatunki rozwinęły się i zachowały jedynie na Słowacji.


Wysokogórskie płaskowyże, łąki usłane różnokolorowymi kwiatami i niezwykłe formy krasowe zachwycą Was w parkach narodowych Murańska Płanina i Słowacki Kras.


Na Słowacji występują skupiska lasów liściastych, iglastych oraz mieszanych. Na nizinach i w najniższych partiach gór, gdzie jest najcieplej i najbardziej sucho, rosną przeważnie lasy dębowe. W niektórych niżej położonych miejscach, przede wszystkim w miastach i wsiach, znajdziemy liczne chronione drzewostany lipy drobnolistnej, która jest symbolem wszystkich Słowian.


Nieco bardziej deszczowo i chłodniej jest w wyżej położonych pasmach górskich, w lasach bukowych. Tych ostatnich jest na Słowacji najwięcej. Pod nimi rośnie wiele gatunków grzybów, które Słowacy chętnie zbierają, by przygotować z nich smaczne potrawy.


Chłód, dużo wilgoci i mniej urodzajna gleba najbardziej sprzyjają lasom świerkowym, rosnącym powyżej lasów bukowych. Dość często są one przemieszane z lasami sosnowymi i jodłowymi. Jodła to najwyższe drzewo słowackich lasów – osiąga wysokość 60 m.


Na wysokości około 1500 m n.p.m. przebiega górna granica lasów. Ponad lasami świerkowymi, na mało urodzajnych ziemiach, rośnie już tylko kosodrzewina, a także rozciągają się wysokogórskie łąki. Wysoko w górach nazywa się je holami.


Najwyższe partie Tatr znajdują się już w paśmie skał, na których rosną tylko najbardziej odporne rośliny górskie, jak mchy i porosty. Wierzchołki najwyższych słowackich szczytów tworzą nagie skały bez gleby.


Lasy pokrywają ponad 40 % powierzchni kraju, z czego wynika że Słowacja jest jednym z najbardziej zalesionych krajów Europy. Lasy te skrywają tajemnice.


Na właściwym terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego (TANAP-u) pod ochroną są górskie i wysokogórskie rośliny takie jak na przykład porosty, kosodrzewiny, sosny czy wspaniała szarotka alpejska, którą można znaleźć na wielu pocztówkach Tatr.


Cechą charakterystyczną Parku Narodowego Tatry Niskie (NAPANT) są długie doliny, głębokie kaniony i strome turnie, w górnej części przeważa kosodrzewina i trawiaste hale. Przeważającą część powierzchni Parku zajmuje jednak porost leśny: w strefie pod kosodrzewiną dominuje świerczyna, poniżej tej strefy są lasy mieszane z jodłami, bukami, świerkami, modrzewiami i jaworami?


Pieniński Park Narodowy (PIENAP) jest pełen cennych gatunków roślin, pomiędzy którymi jest wiele edemitów, np. królik Zawadzkiego, mniszek pieniński czy gęsiówka.


Nad rzekami, na żyznych glebach rosną lasy łęgowe z wierzbami i topolami. Natomiast niżej położone obszary, z urodzajnymi ziemiami, są bezleśne, obecnie w miejscu dawnych dębowych i łęgowych lasów znajdują się bowiem najczęściej pola i łąki.


Autor: Marián Ondrišík