Miasto KRUPINA rozpościera się na aluwialnej nizinie rzeki Krupinica i na pograniczu Gór Szczawnickich (Štiavnické vrchy) a Płaskowyżu Krupinska.

KRUPINA (7991 mieszkańców) położona jest na wysokości 280 metrów nad poziomem morza i leży na trasie Zvolen-Šahy. 

DZIEJE

Krupina i Trnava są najstarszymi miastami na Słowacji. Prawa miejskie uzyskały już w 1238 roku. Na podstawie bogatych znalezisk archeologicznych można stwierdzić, że okolice Krupiny zasiedlano już w młodszej epoce kamiennej (2400 - 1900). Świadczą o tym znaleziska miedzianych siekier, dłuta oraz przedmiotów ozdobnych z okresu starszej epoki brązu, pozostałości kultur pól popielnicowych czy też ceramika i cmentarzysko żarowe z okresu kultury łużyckiej. Najstarsza pisemna wzmianka o terenach, na których powstało miasto Krupina znajduje się w dokumencie króla Beli II z 1135 roku, w którym określa posiadłość klasztoru w Bzovíku. Szczególne znaczenie nabyła w okresie walk przeciwko Turkom, kiedy pełniła funkcję bastionu chroniącego miasta górnicze w środkowej Słowacji. Krupina jest miastem rodzinnym poety Andreja Sládkoviča, pisarki Eleny Maróthy-Šoltésovej. Pracował tutaj jako nauczyciel słynny pisarz  Jozef Cíger-Hronský. Działał w tym mieście światowej sławy hodowca róż Rudolf Geschwind.

ZABYTKI

Rzymskokatolicki Kościół Narodzenia Najświętszej Panny Marii jest trójnawową romańską bazyliką, którą wznieśli niemieccy koloniści na początku XIII wieku. Prosta barokowo-klasycystyczna budowla Kaplicy Siedmiobolesnej Panny Marii została zbudowana w roku 1784 na obrzeżu miasta przy drodze prowadzącej do Zvolena.

W połowie XVIII wieku mieszczanie Krupiny zamówili u rzeźbiarza Dionizego Ignacego Stanetti z Kremnicy Kolumnę Świętej Trójcy - morową rzeźbę grupową a którą postawiono na głównym placu - na Wielkim Rynku. Była to pierwsza w kolejności wielka kolumna morowa, którą później stawiano w niedalekich miastach górniczych (Bańska Szczawnica, Kremnica).

Budynek Domu Miejskiego - Ratusza, ukończony w 1901 roku, należy do typowych budowli w stylu eklektyzmu historycznego. Dominantą wnętrza są wielkie schody główne z metalową balustradą.

Zwraca uwagę zbudowana w 1564 w okresie walk przeciwko Turkom strażnica Vartovka. Wśród kilku istniejących do dziś strażnic z tej epoki znajdujących się na Słowacji jako jedyna zachowała się w stanie autentycznym.

Do znaczących budowli architektonicznych miasta trzeba także zaliczyć Dom Halmay'a, który zbudowano w 1906 roku na potrzeby starszego rangą urzędnika miejskiego. Najbardziej ozdobną częścią domu jest sala wejściowa, którą przykrywa zdobiony dach z małym okienkiem. Właściciel wkomponował ten budynek w nowozaprojektowany park. W ten sposób chciał on podkreślić wyjątkowość budowli.

PROPOZYCJE WYCIECZEK

W pobliżu drogi łączącej miasto Krupina z Žibritovom znajduje się w lesie Zbocze Sixová, które powstało jako kamieniołom, który był eksploatowany w ramach wydobycia pięciobocznego andezytu wysokiej jakości. W pobliżu znajduje się Narodowy Zabytek Przyrody Krupinské bralce - Štrangarigeľ, który odwiedził m.in. czeski pisarz Jaroslav Hašek. Państwowy Rezerwat Przyrody Mäsiarsky Bok o powierzchni większej niż 120 ha leży przy linii kolejowej i drodze pomiędzy miastem Krupina a wsią Babina. Szczególnie przepięknie wygląda połączenie spadłych skał (głazów) i płynącej rzeki Krupinica. Historię miasta dokumentuje ekspozycja w Muzeum Andreja Sládkoviča.

Źródło: Lukáč, M. - Kultúrne a historické pamiatky Krupiny