Bardiów (Bardejov)

Lokalizacja: Prešovský kraj, okres Bardejov, Bardejov

GPS: N49°17'32'' E21°16'35''

Drugim miastem słowackim wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jest starodawny Bardiów (Bardejov), jedno z najstarszych miast słowackich.

Wschodniosłowacki Bardiów (33 700 mieszkańców) już w 1986 roku został oceniony prestiżowym europejskim wyróżnieniem – złotym medalem Fundacji ICOMOS, istniejącej przy UNESCO a w 2000 roku wpisano go na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Urokliwość Bardiowa potęguje dodatkowo fakt, że jest on wkomponowany w piękny okoliczny pejzaż z mnóstwem atrakcji turystycznych. Na południowo-wschodnim zboczu fliszowego Masywu Busowej leży w spokojnej dolinie Potoku Bardiowskiego Uzdrowisko Bardiów (Bardejovské kúpele). Administracyjnie należy ono do Bardiowa, będąc jego dzielnicą. W górnej części uzdrowiska stoi Muzeum Architektury Ludowej, w którym zgromadzono 28 wiejskich budowli z Szarysza Górnego  i Zemplina Północnego.

DZIEJE

W Latopisie Ipatijewskim z 1241 roku, wspomina się o osadzie handlowej „Bardouev”. W innym, o sześć lat młodszym dokumencie zapisano, że na terytorium „Terra Bardpha” stał klasztor cystersów. Po najeździe tatarskim, pod wpływem niemieckich kolonistów zaczęło powstawać bogate i prosperujące średniowieczne miasto. Jego rozwój przyspieszyły liczne przywileje królewskie a szczególnie decyzja króla Ludwika I z 1376 roku, na mocy której Bardiów stał się wolnym miastem królewskim.

Wiek XV był okresem największego rozkwitu Bardiowa. Siłą napędową rozwoju gospodarczego był handel i rzemiosło, dzięki którym zaliczano go do miast o największym znaczeniu w ówczesnych Węgrzech. W XVI wieku miasto otwarło się na nowe prądy w dziedzinie kultury i edukacji. Ich nosicielami byli w szczególności przedstawiciele renesansowego i reformacyjnego humanizmu, importowanego przede wszystkim z Niemiec.

ZABYTKI

Zabytki znajdujące się w historycznym centrum miasta wchodzą w skład miejskiego rezerwatu zabytkowego.
O Bardiowie mówi się, że jest najbardziej gotyckim miastem na Słowacji. Jego centrum tworzy kompleks zabytkowych budynków, który otacza niemalże równoległy ciąg miejskich murów obronnych.  Centralnym miejscem historycznego centrum miasta jest prostokątny rynek zabudowany szeregiem starodawnych kamienic mieszczańskich z typowymi szczytowymi fasadami z okapami.

W samym środku rynku stoi dawny ratusz z początku XVI wieku (1505 – 1509). W gmachu historycznego ratusza umieszczono ekspozycję zatytułowaną "Historia miasta – wolne miasto królewskie". Na rynku w gmachu nr 27 znajduje się kolejna ekspozycja tego samego Muzeum, która przedstawia ikony północnej Słowacji.  Ekspozycję przyrodniczą Muzeum można obejrzeć w kamiennicy nr 3-5 w sąsiedniej ulicy Rhódyho.

Najwybitniejszym zabytkiem jest rzymskokatolicka Bazylika Minor Św. Egidiusza która znajduje się w północnej części rynku. Jej budowę rozpoczęto na początku XV wieku, stopniowo przekształcając ją we wspaniałą gotycką bazyliką o trzech nawach. Niesłychanie interesującymi zabytkami w jej wnętrzu jest zespół 11 późnogotyckich ołtarzy skrzydłowych z XV i XVI wieku, z rzeźbami uważanymi za najcenniejsze w Europie.

Wyjątkowy widok Barciowa z lotu ptaka można podziwiać z olbrzymiej nowogotyckiej wieży kościelnej.

Ozdobą miasta jest także klasztor franciszkański wraz z kościołem. Klasztor stoi w pobliżu miejskich murów obronnych, które są jednymi z najlepiej zachowanych średniowiecznych systemów obronnych na Słowacji. Oprócz kamiennego wału zachowała się także 3 bramy10 bastionów.

Źródło: Vydavateľstvo Dajama